طلاق به دلیل ازدواج مجدد شوهر یکی از اصلی‌ترین سوالات و درخواست‌های زنان برای جدایی است. وقتی زن درخواست طلاق دارد و برای به گرفتن حقوق قانونی خود به یک وکیل خانواده خوب مراجعه می‌کند، وکیل از او درباره دلیل جدایی سوال‌هایی دارد، یکی از پرتکرارترین پرسش‌های مخاطبین وکیل با ما همین سوال است که آیا زن میتواند به دلیل ازدواج مجدد زوج طلاق بگیرد یا خیر و همچنین می‌خواهد بداند که تکلیف مهریه بعد از ازدواج مجدد مرد چیست!
اگر این سوالات برای شما هم پیش آمده است، در ادامه این نوشتار پاسخ آن را بیابید.
آیا طلاق به دلیل ازدواج مجدد شوهر امکان پذیر است؟ قانون حق را به چه کسی می‌دهد؟
یکی از راه‌های انحلال نکاح و برهم زدن ازدواج، طلاق است که دارای شرایط و تشریفات خاص در قانون و شرع است و همچنین از جانب مرد یا نماینده او اعمال می گردد.
باید گفت طلاق ویژه ازدواج دائم است و در ازدواج موقت چنین چیزی وجود ندارد و به دلیل اینکه ازدواج موقت دارای مدت معینی می باشد برای انحلال نکاح بایستی زن صبر کند که مدت تعیین شده سپری گردد یا اینکه مرد نسبت به مابقی مدت صرفنظر نماید.
بر اساس قانون ایران و فقه اسلامی، اختیار طلاق اصولاً به دست مرد است و همانطور که در ماده۱۱۳۳ اصلاحی قانون مدنی مقرر داشته است مرد میتواند هر وقت که بخواهد زن خود را طلاق دهد .
اما در همین قانون در مواد دیگری موجباتی را برای طلاق به درخواست زن مقرر داشته است که مبتنی بر فقه اسلامی است .این موارد به طور خلاصه عبارتند از:
- خودداری و عجز شوهر از دادن نفقه
- عسر و حرج
- غیبت شوهر بیش از ۴ سال
- وکالت زن در طلاق
با توجه به اینکه ازدواج مجدد شوهر از موارد وکالت زن در طلاق است و در مواردی عسروحرج شامل آن می گردد لذا در این دو مورد در ادامه سخن می‌گویم .
طلاق به دلیل خیانت شوهر با داشتن حق طلاق :
در هنگام عقد ممکن است شوهر به زن وکالت برای طلاق داده باشد که زن میتواند با استفاده از آن نسبت به جدایی اقدام کند.
یکی از این موارد که معمولاً در سند توافق بین زوجین درج می‌شود، ازدواج مجدد شوهر بدون اجازه زن است به این معنی که چنانچه مرد بخواهد ازدواج دوم یا سوم یا چهارم داشته باشد باید با موافقت زن اول صورت پذیرد و در حالتی که مرد بدون اجازه همسر اول اقدام به ازدواج مجدد نماید زن با توجه به شرط مندرج در سند ازدواج، وکیل مرد در اجرای صیغه طلاق خود می‌باشد. البته این مورد مشروط بر این است که مرد شرط مذکور در سند ازدواج را پذیرفته و با امضا یا اثر انگشت آن را قبول کرده باشد.
قابل ذکراست که طلاق از حقوق مرد است که قابل انتقال به دیگری نیست و زمانیکه در عرف صحبت از حق طلاق برای زن می‌شود به معنی وکیل بودن زن در اجرای صیغه طلاق است.
باید گفت زمانی که مرد بدون اجازه همسر اول اقدام به ازدواج مجدد می‌کند به محض خوانده شدن صیغه ازدواج بین شوهر و زن دوم، زن اول ،وکیل مرد در اجرای صیغه طلاق بین خود و همسرش می گردد و نیاز نیست مرد به زن خود وکالت دهد و به زن بگوید تو را وکیل خودم قرار داده‌ام. به معنی حقوقی شرط مندرج در سند نکاحیه شرط نتیجه است و به محض ازدواج مجدد شوهر و بدون انجام عمل دیگر از ناحیه وی، زن وکیل مرد در اجرای صیغه طلاق می‌شود.
باید توجه داشت که زن نمی‌تواند ازدواج مجدد شوهر را باطل نماید زیرا این ازدواج به نحو صحیح شرعی منعقد شده است و زن اول فقط میتواند به وسیله حق توکیل از ناحیه شوهر خود را مطلقه سازد. البته که زن در این مورد حق گرفتن حقوقات مالی خود منجمله مهریه، اجرت المثل، و…. را دارد.
خوب است اشاره شود که چنانچه مردی ازدواج دائم نماید چه ازدواج اول و چه ازدواج دوم یا سوم یا بیشتر اما ازدواج خود را ثبت نکند مطابق با ماده ۴۹ قانون حمایت خانواده مرتکب جرم گردیده است و مجازات می‌شود .به این معنی که مرد مکلف به ثبت ازدواج دائم خود در دفترخانه‌های ازدواج است، در غیر اینصورت مرتکب جرم شده است و زن اول میتواند از این ماده قانونی استفاده نموده و نسبت به اعلام جرم شوهر خود اقدام نماید تا باعث اعمال فشار بر همسر خویش جهت طلاق گرفتن خود شود. هر چند که جدا از بحث جرم بودن عمل، اعمال وکالت در طلاق از ناحیه زن به قوت خود باقی است.
البته ازدواج‌مجدد شوهر مختص به ازدواج دائم نیست و شامل ازدواج موقت هم می‌شود هرچند که در این زمینه بین قضات اختلاف نظر وجود دارد.
در ماده 16 و 17 قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۵۳ شرایط و مواردی را ذکر می‌کند که مرد میتواند ازدواج مجدد داشته باشد و همسر دوم اختیار کند که به دلیل اهمیت موضوع این ماده مذکور ذکر می گردد:
ماده 16 قانون حمایت از خانواده می‌گوید که مرد با داشتن زن نمی‌تواند ازدواج مجدد کند مگر در موارد زیر. دانستن این موارد برای اعمال طلاق به دلیل ازدواج مجدد شوهر از طرف زن لازم است.
- رضایت همسر اول.
- عدم قدرت همسر اول به ایفای وظایف زناشویی.
- عدم تمکین زن از شوهر.
- ابتلاء زن به جنون یا امراض صعب‌العلاج
- . محکومیت زن وفق بند 8 ماده 8.
- ابتلاء زن به هر گونه اعتیاد مضر
- ترک زندگی خانوادگی از طرف زن.
- عقیم بودن زن.
- مفقودالاثر شدن زن
مرد چگونه میتواند اجازه ازدواج مجدد خود را از دادگاه و زن بگیرد؟
ماده 17 قانون حمایت از خانواده می‌گوید که متقاضی باید تقاضانامه‌ای در دو نسخه به دادگاه تسلیم و علل و دلایل تقاضای خود را در آن قید نماید. یک نسخه از تقاضانامه ضمن تعیین وقت رسیدگی به همسر او ابلاغ خواهد شد. دادگاه با انجام اقدامات ضروری و در صورت امکان تحقیق از زن فعلی و احراز توانایی مالی مرد و اجرای عدالت در مورد بند یک ماده 16 اجازه اختیار‌همسر جدیدرا به مرد خواهد داد.
همانطور که از نحوه نگارش ماده استنباط می‌شود، اصل عدم نیاز مرد به همسر دوم گذارده شده است و چنانچه مردی مدعی باشد که مشمول ماده 16 قانون حمایت خانواده مصوب1353 است باید موارد مندرج در ماده فوق را به استناد دلایل قانونی به اثبات برساند.در هر صورت زن باز هم میتواند اعمال وکالت در طلاق نماید و خود را مطلقه سازد هر چند که در این زمینه هم بین قضات اختلاف نظر وجود دارد.
طلاق به دلیل خیانت شوهر با استناد به عسر و حرج زن :
عسر و حرج که مفهوم آن یعنی مشقت و سختی شدید که به زن تحمیل می‌شود یکی از دلایلی است ه با استناد به آن زن میتواند به دلیل خیانت همسر متارکه نماید. تبصره ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی آن را اینگونه بیان می‌کند:
عسروحرج موضوع این ماده عبارت است از به وجود آمدن وضعیتی که ادامه زندگی را برای زوجه با مشقت همراه ساخته و تحمل آن مشکل باشد موارد ذیل در صورت احراز توسط دادگاه صالح از مصادیق عسر و حرج محسوب می‌گردد
بر اساس ذیل همان تبصره موارد عسر و حرج را نا‌محدود و به تشخیص قاضی دادگاه واگذار کرده است، در نتیجه در مواردی که به دلیل ازدواج مجدد شوهر و عدم وجود شرط در سند نکاحیه یا عدم امضای شرط اعمال وکالت در طلاق ، امکان طلاق توسط زوجه وجود نداشته باشد می توان از این ماده قانون بهره‌مند شد. به این معنی که چنانچه مردی ازدواج مجدد نماید و این امر برای همسرش بسیار سنگین و غیرقابل تحمل باشد ،به نحوی که باعث بروز بیماری‌های روانی یا ضرر شرافتی برای وی گردد، میتواند با استناد به این ماده از دادگاه خانواده تقاضای طلاق نماید.
قوانین اسلام برای ازدواج مجدد شوهر،
در پایان باید بیان کرد که تعدد زوجات قبل از اسلام در شبه جزیره عربستان و در بسیاری از سرزمین ها وجود داشته است و حتی بدون قید و شرط در تعداد زوجات بوده است. به طوری که یک مرد می‌توانست بیش از چهار زن اختیار کند و اسلام مصلحت نبود که آن را به طور کل حذف کند، لیکن برای حمایت از زن و سوء استفاده از نظام چند زنی حدود و قیود (مانند عدالت ) برای آن مقرر داشت .
اسلام تعدد زوجات را برای موارد استثنایی تجویز کرده و اصل در اسلام ،نظام تک همسری است رعایت عدالت هم هرچند که غیر ممکن نمی‌باشد کاری است بس دشوار که از هر کسی ساخته نیست، از این رو مسلمانان واقعی همیشه از چند زن داشتن پرهیز می کردند و جز در مواقع ضرورت به آن روی نمی‌آوردند بدین دلیل نظام تعدد زوجات هیچ وقت در کشورهای اسلامی رواج زیاد نداشته است ..
دیدگاه خود را بنویسید